Max Velthuijs

Den Haag 22 mei 1923 - 25 januari 2005
Max Velthuijs groeide op als een gewone Haagse jongen in een niet zo doorsnee gezin. Zijn vader, die onderwijzer was, bracht op hem de liefde voor de natuur over, maar van zijn moeder die in curiosa handelde, erfde hij zijn artisticiteit en vrijheidsdrang.

Max Velthuijs ging, na twaalf ambachten en dertien ongelukken, in de oorlogsjaren aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Arnhem een opleiding tot grafisch ontwerper/schilder volgen.
Daarna was hij jarenlang werkzaam in het reclamevak.
De eerste illustraties voor een kinderboek dateren uit 1950: In Li-Tan de blanke Chinees (G. Stuvel), staan 12 tekeningen van Max Velthuijs.

In 1962 kwam Velthuijs met het boek Versjes die wij nooit vergeten,
een bundel bakerrijmpjes, door hem opnieuw verzameld en getekend..
Geestig, pittig en vol actie zijn de zwarte en smaakvol modern gekleurde tekeningen die de allerbekendste bakerrijmpjes begeleiden

De doorbraak als auteur/illustrator kwam echter pas serieus in 1972 met
De jongen en de vis
.

De eerste boeken van Max Velthuijs verschenen eerst in het Duits bij de Zwitserse uitgeverij Junk, later in een Nederlandse vertaling.

Zijn werk is in heel heel veel landen verschenen. Ze zijn vertaald in Duitsland, Frankrijk, Spanje, Brazilië, Engeland, Amerika, Japan, Noorwegen, Zweden, Denemarken, Kroatië, Griekenland en ook in het Fries.

Zijn werk is met vele nationale en internationale prijzen bekroond. 

In 1986 kreeg hij het Gouden Penseel voor Klein-Mannetje vindt het geluk.
Maar vooral zijn Kikkerboeken vielen in de prijzen:

Kikker is verliefd  
Kikker en het vogeltje
Kikker in de kou
Kikker en de vreemdeling
Kikker is een held
Kikker is Kikker
Zilveren Griffel 1990
Gouden Griffel én Zilveren Penseel 1992
Gouden Penseel én Zilveren Griffel 1993
E. du Perronprijs 1994
Vlag en wimpel 1996
Gouden Penseel 1997
 

Hans Christiaan Andersen Prijs

Vorig jaar kreeg hij in Kaapstad uit handen van de Zuid-Afrikaanse schrijfster Nadine Gordimer en van bisschop Desmond Tutu de Hans Christiaan Andersen Prijs. Die wordt tweejaarlijks uitgereikt aan een schrijver/tekenaar die een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de kinderliteratuur. In 1988 ontving Annie M.G. Schmidt deze prestigieuze prijs.

Max Velthuijs drukt als prominent illustrator een belangrijk stempel op de hedendaagse Nederlandse kinderboekcultuur.

In ruim veertig jaar voltooide hij ruim veertig prentenboeken, dat is gemiddeld dus één per jaar. Een hoge productie, wat echter aan de kwaliteit van zijn werk geen afbreuk deed.

Zijn prentenboeken zijn ware kunstwerken, met net zulke opvallende kleuren, strakke lijnen en subtiele vormen als de schilderijen van Rousseau, Picasso of Morandi.

De hoofdpersonen in de boeken zijn meestal dieren, maar dan met menselijke gevoelens, zoals heimwee, claustrofobie, etc.. Aanvankelijk leken deze dieren nog enigszins op hun soortgenoten in de vrije natuur.

Vanaf Kikker is verliefd hebben de dieren echt menselijke trekjes, zowel uiterlijk als innerlijk, maar zodanig dat ze hun beestenaard geen geweld aandoen. 

Kikker draagt een zwembroek, Rat trekt als een backpacker de wereld rond, Varkentje is een zeer huiselijk typetje, die graag in de keuken bezig is.

Kikker kwamen we voor het eerst tegen als bijfiguur in Klein-Mannetje heeft geen huis, Klein-Mannetje vindt het geluk en Klein-Mannetje helpt een vriend.

Vanaf Kikker is verliefd is hij een personage met eigen gevoelens en gedachten.

 

Kikker staat voor het kind dat net op de wereld is en nog niet overal een oordeel over heeft. Zeer aandoenlijk!

De prentenboeken van Velthuijs hebben wel iets van de traditionele fabel, ze bevatten een boodschap, maar dan in de vorm van een algemene , universele waarheid. Velthuijs moraliseert niet, waarschuwt niet, maar hij laat zien wat de mensen beweegt. De boeken hebben een positieve levensvisie.

Velthuijs is een meester in het vinden van kleine vormen voor grote thema's als vrijheid, liefde, geluk, kunst en dood. In het boekje Kikker en het vogeltje brengt Kikker zijn vriendin Varkentje bij een vogel die hij - pootjes in de lucht - in het bos heeft gevonden. Zijn diagnose is kort, maar krachtig: ‘Kapot. Die doet het niet meer.’ Het vogeltje is dood.

Ik ben ervan overtuigd dat de boeken van Max Velthuijs het wél blijven doen!

Op de site van de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren kun je het boekje Kikker en het vogeltje bekijken en lezen.